‘Abortus is een taboe. Als mensen me erover aanspreken, gaan ze fluisteren’

Lichting 2023 Duizenden kunstenaars studeerden deze zomer af. Wie springt eruit? Aflevering 7: Mystha Mandersloot van de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht.

Theatermaker Mystha Mandersloot.
Theatermaker Mystha Mandersloot. Foto Andreas Terlaak

Mystha Mandersloot (22 jaar) studeerde deze zomer af als theatermaker en theaterdocent aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. „Mijn hart gaat uit naar de makerskant”, zegt ze. „Ik profileer mezelf als theatermaker, maar ik zet daarbij mijn educatieve vaardigheden in. Ik zie het theater als een plek om samen te komen, met een geëngageerde aard. Ik denk altijd na over de educatieve randvoorwaarden bij een voorstelling, zoals een nagesprek. Dat past ook bij mijn afstudeervoorstelling: Abortusverhalen.”

Waarom ben je theater gaan studeren?

„Ik ben iemand die vol zit met contrasten en conflicten. Via theater kon ik mezelf en de ander begrijpen. Tijdens de opleiding ben ik theater breder gaan zien, als middel om de maatschappij in perspectief te zien.”

Waarom heb je ‘Abortusverhalen’ gemaakt?

„Dat kwam voort uit een persoonlijke noodzaak, want ik heb zelf een abortus gehad en voelde sterk de eenzaamheid die speelt rondom abortus. Terwijl ik erachter kwam dat in Nederland dertigduizend mensen per jaar een abortus ondergaan. Waar zijn die mensen? Via de voorstelling kan ik proberen die eenzaamheid te verhelpen. Met theater kun je begrip voor elkaar kweken en verhalen delen.

„In Nederland is er de laatste jaren een verharding ontstaan over abortus: je bent voor of tegen. Terwijl er allerlei verschillende verhalen zijn. Abortus is niet alleen zielig of heftig. Die waaier van perspectieven wil ik laten zien.”

Is abortus niet meer algemeen geaccepteerd?

„Het is een taboe. Ik had zelf ook het gevoel dat ik er niet over kon en mocht praten. Dat gaat me nu beter af, maar veel mensen praten er niet over. Als ze me over mijn voorstelling aanspreken, gaan ze fluisteren.

„Het is een onderwerp met veel botsende meningen. Vind je een embryo al menselijk leven of niet? Kies je voor jezelf? Het zijn vragen over leven of niet leven. Dat maakt het debat ingewikkeld en soms pijnlijk. Wat meespeelt is dat in Amerika na het schrappen van het landelijk recht op abortus vorig jaar in tientallen staten abortus verboden is of de rechten zijn ingeperkt. Dat voedt de conservatieve opinie in Nederland.”

Waarom was je eenzaam?

„Ik kende niemand die hetzelfde meemaakte als ik. Het voelde alsof het alleen mij overkwam. Ik voelde me stom en was ook wel bang voor hoe mensen zouden reageren. Toen ik er wel over ging praten, bleek er veel gebrek aan kennis over anticonceptie en abortus. Dat is eigenlijk ook gevaarlijk, voor mensen die vruchtbaar zijn en seks hebben. Bijvoorbeeld de morning-afterpil. Wat de bijsluiter niet vermeldt, is dat die pil niet een zwangerschap afbreekt, maar alleen de ovulatie uitstelt. Dus als je op dat moment al ovuleert en bevrucht bent, dan heb je niks aan die morning-afterpil. Zo is een van mijn acteurs toch zwanger geraakt. Het condoom was gescheurd en ze dacht gered te zijn, maar dat was niet zo. Zwanger worden is dus ook niet per se het gevolg van niet veilig vrijen.”

Wat draagt jouw werk bij aan meer begrip?

„Mensen zaten soms huilend in de zaal, omdat ze het probleem herkenden. Sommigen vertelden me dat ze een zus of vriendin hadden die een abortus had ondergaan, en vroegen zich af waarom ze daar nooit over spraken. Dus ik hoop dat ik de discussie op gang kan helpen en het taboe kan doorbreken.”

Ben je in het algemeen hoopvol over de wereld?

„Poeh, wat een vraag. Ik kan me boos maken over hoe we met elkaar en de aarde omgaan. Over hoe het kapitalistisch systeem boven gevoel voor de ander staat. Tegelijk heb ik hoop dat mijn generatie verandering teweeg kan brengen. Dit is een generatie van samenkomen, handen uit de mouwen en problemen fixen. Nu alleen hopen dat we niet te laat zijn.”

Waar zou je willen zijn over tien, vijftien jaar?

„In de veranderlijke theaterwereld is dat ver weg. Ik zie mezelf in een regisserende positie, van theater of in een organisatie. Verder heb ik vooral dromen over een minder hiërarchisch, diverser, duurzamer theaterlandschap. En over beter cultuuronderwijs op scholen. Daar help ik graag aan mee.”